घरगुती लोणी - Homemade Butter

Homemade Butter in English

साहित्य:
४ ते ६ दिवसांची साय + थोडे दूध (त्याबद्दल सविस्तर कृतीमध्ये स्टेप नं. १)
२ चमचे दही

कृती:
१) कच्चे दूध गरम करावे. वर साय धरते. दूध रूम टेंप. ला आल्यावर फ्रीजमध्ये ठेवावे. फ्रीजमध्ये दूध गार झाले कि वरची सायसुद्धा घट्ट होते आणि चमच्याने सहज काढता येते. ही साय स्टीलच्या खोलगट भांड्यात काढून ठेवावी. यावर झाकण ठेवून परत फ्रीजमध्ये ठेवावी. अशाप्रकारे ४ ते ६ दिवसाची साय साठवावी.
२) साय काढताना फक्त सायच नाही तर थोडे दूधसुद्धा येतेच. त्यामुळे दही विरजण्यासाठी वेगळे दूध घालायची गरज नाही. अगदीच घट्ट वाटत असेल तर थोडेसे दूध घालावे.

३) ही साठवलेली साय आणि दूध एका पातेल्यात काढावे आणि कोमट करावे. गरमही नको आणि एकदम गार सुद्धा नको. दही घालून ढवळावे. विरजण लावावे. ४ ते ६ तासात विरजण लागते.

४) आता लोणी बनवण्यास घ्यावे. लोणी आणि ताक काढण्यासाठी मोठे पातेले तयार ठेवावे. उंच मिक्सर घ्यावा. त्यात आधी १/२ भांडं पाणी घालावे. त्यावर विरजलेले सायीचे दही घालावे. मिक्सर निम्मा भरेल इतके दही घालावे.

मिक्सर चालू करावा. जर दही फिरत नसेल तर भांडंभर पाणी घालून तळापासून ढवळावे. मिक्सर चालू करावा. २० ते ३० सेकंदात तुम्हाला लोणी वर तरंगताना दिसेल. ताक व लोणी दोन्ही पातेल्यात काढून ठेवावे.

५) अशाप्रकारे उरलेले दही मिक्सरमध्ये फिरवावे. लोणी व ताक काढून ठेवावे. एक प्लास्टिकचा खोलगट डबा तयार ठेवावा.

६) हाताने लोणी अलगद एकत्र आणावे वा त्याचा गोळा बनवावा. हातात घेउन दुसऱ्या एका भांड्यात काढावे (दही विरजलेले भांडेच वापरले तरी चालेल).

७) उरलेल्या ताकाची कढी, उकड, किंवा फोडणीचे ताक उत्तम होते. लगेच वापरायचे नसल्यास स्टीलच्या भांड्यात फ्रीजमध्ये झाकून ठेवावे.

८) लोणी काढून झाले कि त्या पातेल्यात गार पाणी घालून हलक्या हाताने साफ करावे. म्हणजे ताकाचा काही अंश राहिला असेल तो निघून जाईल. (कारण लोणी जर असेच फ्रीजमध्ये ठेवले तर कालांतराने त्याला थोडे आंबट वास येतो.)

९) तयार लोणी प्लास्टिकच्या डब्यात ठेवून द्यावे ते कव्हर होईल इतपत पाणी घालावे. झाकण लावून फ्रीजमध्ये ठेवावे. किंवा याचे तूप करता येते.

टीप:
१) घरात कमी माणसे असल्यास दूध कमी घेतले जाते. त्यामुळे सायसुद्धा कमीच येते. असे असतानाही ४-६ दिवसांनी जेवढीपण साय असेल तेवढ्याचे दही लावून लोणी बनवून ठेवावे. कारण साय यापेक्षा जास्त दिवस फ्रीजमध्ये जरी असली तरी ती शिळी होते आणि मग लोण्याला आणि त्यामुळे तुपाला एकप्रकारचा वास येतो.
अशावेळी लोणी प्लास्टिकच्या डब्यात, पाण्यात घालून ठेवले कि बरेच दिवस चांगले राहते. तूप सावकाश केले तरी चालते. दोन वेळचे लोणी करून मग त्याचे तूप बनवावे.